Zonbien epidemia Hego Euskal Herrian. Epidemiologiako eredu matematikoen aplikazioa

Abstract

[EUS] Lan honetan zonbien agerraldi hipotetiko bat aztertuko da. Epidemiologian adituak direnak, gizakiei eragiten dieten gaixotasun tradizionaletan zentratu izan dira, baina azkenaldian, geroz eta gehiago dira, zonbien kaso hipotetikoa erabiltzen ari direnak. Lehenengotarikoa [5] artikulua da. Ordutik, beste lan interesgarri asko argitaratu dira2 . Zonbien azterketak, eredu epidemiologikoak garatzeko bereziki aproposak dira. Adibidez, agertu gabe dauden gaixotasunentzako ereduak gara daitezke zonbien ereduekin. Honela, gerora ager daitezkeen gaixotasunetarako ereduak garaturik egon daitezke baldin eta zonbiei esleitutako definizioak eta gaixotasunak bateragarriak badira. Esaterako, zonbiak hil ostean biziberri daitezkeela suposatzen bada, garatutako eredua ez litzateke baliogarria izango sendabiderik ez duten gaixotasunetarako, beraz, gaixotasunari hobeto egokitzen zaion eredu bat bilatu beharko litzateke. Halaber, zonbien epidemia aukera aproposa izan daiteke epidemiologia modernoko metodologia aurkezteko, zonbien ikerketa batek duen deigarritasuna aprobetsatuta. Esan behara dago, erreztasun kontuengatik, eremu geografikoa fokalizatua egotea erabaki dela. Horregatik, Hego Euskal Herrira murriztuko da ikertuko den lurraldea. Hego Euskal Herria aukeratu izanak ez du inongo arrazoirik, ausazko erabakia izan da. Aurrera egin baino lehenago argitu nahi da garatutako eredua aukeratu ez den beste herrialdeetarako ere baliogarria dela. Aztertu nahi den eremu geografikoa diskretizatu eta bertako dentsitate populazioaren inguruko informazioa eskuratu beharko litzateke. Lan honek bi erreferentzia nagusi izan ditu. Alde batetik, informazio teorikoa [2] lanekoa erabili da gehienbat. Bertan eredu epidemiologiko ezberdinenak aztertzen dira eta gaixotasun tradizionaletara aplikatu. Beste aldetik, atal praktikoa [1] artikuluan oinarritu da. Bigarren lan honetan zonbien epidemia bat simulatzen da Estatu Batuetan, SZR eredu epidemioliogikoaz eta metodo estokastikoaz baliatuz. Helburu bezala epidemiologia eredu bat inplementatzea markatuko da. Hori lortutakoan, Hego Euskal Herriko zonbi epidemia bat simulatu, epidemia arriskutsu bilaka daitekeen momentua identifikatzen saiatuko da eta epidemiaren simetriaz eztabaidatuko da.