Ibai iragankorren bilakaera geomorfologikoa: Barranco de Tudela ibaiaren kasua

Abstract

Ibai iragankorrak ezezagunak dira ikerkuntza zientifikoaren esparruan eta biztanleria orokorrarentzako; izan ere, aforalekuen gabeziak eta datu falta orokorrak ikerketa zientifikoa oztopatzen dute. Ondorioz, lan honen helburua ibai iragankorren ikerketa prozesuan laguntzea da, ezagupen handiagoa eskainiz mota honetako ibaien inguruan, lan honetarako adibide bezala Barranco de Tudela (Nafarroan) ibaia aukeratuz. Horrela, ibaiaren ikasketa geomorfologiko sakona egin da, geografia informazio sistemen bitartez eta landa lanaren bitartez ikusitako prozesu geomorfologiko eta unitate geomorfologikoak komunean jarriz, ondoren kartografia geomorfologikoa eratzeko gaur eguneko eta antzinako ortoargazkien eta lurralde eredu digitalaren laguntzarekin. Halaber, ibai iragankorrak kartografiatzeko legenda geomorfologiko bat planteatu egin da, ondoren antzeko dinamika iragankorra duten ibaietan erabili ahal izateko. Prezipitazio datuak ere kontuan hartu dira, ibaiak izandako aldaketa morfologikoak gertaera jakin batekin lotzeko asmoz, ibai mota hauen dinamika gertaera meteorologiko bortitzekin lotzen den heinean. Azkenik, sedimentuen garraioa kontuan hartu egin da, akorazamendu indizea aplikatuz gainazaleko eta azpigainazaleko sedimentuen analisi granuloemetrikoa kontuan harturik. Beraz, hiru metodo horiek bateratuz ibaiaren erantzun hidromorfologikoa eta urteetan zehar jasan izan dituen aldaketa geomorfologikoak ikusi ahal izan dira. Horrela bada, ibaiaren gaur egungo egoera jakinda eta horren arazoak ezagutu eta izan dituen aldaketak kontuan hartuta lurralde antolamendu egoki eta eraginkor bat egitea posible izango da.