Irakiar antigoalen mugikortasuna Golkoko gerran. Schoyen Bildumako aramear kaiku magikoak

Abstract

1995ean Londreseko Schoyen Bildumak 654 aramear kaiku magiko bere esku zituela ezagutarazi zuen. Izan ere, artefaktu hauek urte horretan Londreseko College Unibertsitatean (UCL) gordailutu zituen Martin Schoyen bildumagileak. Kaiku horiek ezagutzen zen lehen aldia izan zen eta ez zuten aurkikuntza arkeologikoaren dokumentaziorik. Dena dela, nahiz eta kaikuen jatorria ezkutatua izan nabaria liteke antigoal horien etorburua Irak izatea. XX. mendearen azken hamarkadetan Irakeko Errepublikaren agintean Baath partidua zegoen eta honek politika nazional indartsuak sustatu zituen ondorearen barrutian, antigoalak azpiegitura zein lege aldetik babestuz. Baina 1990ean Iraken hasitako Golkoko gerrak irakiar ondare kulturalaren legez kanpoko indusketa eta esportazio ugari eragin zituen. Batik bat, gerrak eta Nazio Batuen bahimenduek testuinguru zaurgarria sortu zuten irakiar ondarearentzako. Berez Iraken ekonomia kolapsatu egin zen eta antigoalen arpilatze eta kontrabandoa nagusitu zen. Halatan, irakiar antigoalen mugikortasun internazionala Golkoko gerraostean finkatu zen. Beraz, Schoyen Bildumako kaikuen inportazio data hurretikoena 1995. urtea izanik, ziurrena litzateke hauek Golkoko gerraren eraginez esportatuak izatea. Probabilitate honen arabera, Norwegian Broadcasting Corporation (NRK) telebista dokumentalak Londresen zeuden 654 kaikuen jatorri ilegala salatu zuen. Horregatik, aramear kaikuen jatorria eta mugikortasunaren historia ikertzeko, UCLk ikerketa batzorde bat abiatu zuen Martin Schoyen bildumagilearen onespenarekin. Ikerlanak ondorioztatu zuen probabilitateen arabera kaikuak Golkoko gerra bitarte edo ostean izango zirela klandestinoki induskatuak eta esportatuak, modu ilegalean hortaz. Lan honen xedea, aramear kaiku magikoen kasutik abiatuta Irakeko ondarearen legez kanpoko mugikortasuna aztertzea da, indarrean zeuden lege nazional zein nazioartekoak aztertuz eta hauek uzten dituzten hutsuneak ikertuz.