Dismenorrea primarioaren inpaktua bizi-kalitatean eta erizaintzaren esku-hartzeak

Abstract

Marku eta justifikazioa: Dismenorrea primarioa (PD) hilerokoaren aurreko egunetan edo hilerokoan zehar ematen den eta ageriko arazorik ez duen umetokiko min bezala definitzen da. PDa gaixotasun ginekologiko ohikoena da menstruatzen duten emakumeen artean. Historikoki, hilekoa zikin, lizun, toxiko eta gaiztotzat jo izan da eta oraindik ere gai tabua da, mitoz eta sinesmenez blai jarraitzen duena. Azken urte hauetan, feminismoaren gorakada izan dela medio, emakume askok hilekoaren alterazioen, hilekoa bizitzeko modu berrien eta hilekoaren osasunaren garrantzia aldarrikatzen hasi dira. Hala eta guztiz ere, emakumeen ehuneko handi batek ez du osasun-arretarik bilatzen PDarekin erlazionatutako zeinu eta sintomak (z/s) dituztenean eta, orokorrean, automedikazioara jotzen dute.

Helburu orokorra: Dismenorrea primarioak bizi-kalitatean duen eragina eta horrekin lotutako erizaintzako interbentzioak aztertzea.

Metodologia: Literatura zientifikoaren berrikusketa kritikoa gauzatu da Medline, Cochrane, PsycInfo, Embase, Cuide eta Cinahl datu-baseetan zein Enfermería Clínica, American Journal of Obstetrics and Gynecology eta BMC aldizkarietan bilaketak eginez. Azkenean, Gradu Amaierako lan honetan 2011 urtetik aurrera, ingelesez zein gazteleraz argitaratutako 15 artikulu erabili dira: 7 ikerketa kuantitatibo transbertsalak, ikerketa kualitatibo bat, 5 entsegu kliniko eta 2 errebisio bibliografikoak.

Erantzunak eta eztabaida: Emaitzak bi kategorietan banatu ziren; alde batetik PDak bizi- kalitatean dituen eraginak eta bestetik PDarekin erlazionatutako erizaintzako interbentzioak. PDak eragin biopsikosoziala dauka patologia hau pairatzen duten emakumeengan. Erizaintzako interbentzioei dagokionez bost dira aztertutakoak: osasunerako hezkuntza eta kirola izan dira onurarik handiena erakutsi duten esku-hartzeak; bestalde, nutrizio-ohiturek, bero-terapiak eta akupresioak onbide moderatuagoa erakutsi dute.

Ondorioak eta limitazioak: Literaturaren berrikusketa honetan berretsi egin da, erizaintzaren garrantzia PDaren detekzioan, balorazioan eta tratamenduan, baita gizarte-mailan pairatzen duten pazienteengan dituen ondorio negatiboak ikusarazteko beharra ere. Terapia ez- farmakologikoen onurei buruz ikertzen jarraitu beharra dago, ez baitago horren inguruko ebidentzia sendorik egun.